ضدعفونی یا گندزدایی آب

ضدعفونی آب آشامیدنی یک اقدام اساسی به منظور تضمین سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها صورت می پذیرد. ضدعفونی آب به وسیله افزودن یک ترکیب شیمیایی به آب یا به وسیله تکنیک های فیزیکی است که بدون دخالت مواد شیمیایی انجام می گیرد. دلایل اصلی انجام این فرآیند عبارتند از:

• حذف میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا: آب ممکن است حاوی باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌هایی باشد که می‌توانند باعث بیماری‌هایی مانند اسهال، وبا، حصبه و دیگر عفونت‌های روده‌ای شوند.
• پیشگیری از انتشار بیماری‌ها: ضدعفونی آب، به ویژه در مناطق پرجمعیت یا در شرایط بحران، نقش مهمی در کاهش شیوع بیماری‌ها دارد.
• حفظ سلامت عمومی: آب سالم و گوارا از نظر میکروبی، تأثیر مستقیم بر سلامت عمومی جامعه دارد و باعث کاهش مرگ‌ومیر و بیماری‌های قابل پیشگیری می‌شود.
• حفظ کیفیت و طعم آب: فرآیند ضدعفونی، ضمن از بین بردن میکروب‌ها، به بهبود طعم و بوی آب نیز کمک می‌کند.

اهمیت ضدعفونی آب در صنعت مرغداری:

آب مورد استفاده در صنعت مرغداری باید به دلایل ذیل که نقش کلیدی در سلامت جوجه‌ها، کیفیت تولید و بهره‌وری دارند نیز ضدعفونی گردد.

• پیشگیری از انتقال بیماری‌ها: آب ممکن است حامل انگل‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌هایی باشد که می‌توانند باعث انتقال بیماری‌های عفونی در جوجه‌ها، و سبب عفونت‌های روده‌ای شوند.
• کاهش ریسک بیماری‌های مزمن و واگیر: ضدعفونی کردن آب به کاهش شیوع بیماری‌های مشترک بین انسان و طیور و نیز بیماری‌های داخلی کمک می‌کند، که این امر منجر به کاهش مصرف داروها و کاهش هزینه‌های درمان می‌شود.
• افزایش نرخ رشد و بهبود وضعیت بهداشتی: آب سالم و ضدعفونی شده، نقش مهمی در بهبود سیستم ایمنی و رشد سالم جوجه‌ها دارد و از تاثیرات منفی عوامل بیماری‌زا جلوگیری می‌کند.
• تضمین کیفیت محصول نهایی: کیفیت گوشت و تخم‌مرغ پس از آب‌پاشی صحیح و سالم بودن آب، افزایش می‌یابد و محصول نهایی تمیزتر و بهداشتی‌تر خواهد بود.
• رعایت استانداردهای بهداشت و قرنطینه: در بسیاری از استانداردهای نگهداری طیور، ضدعفونی کردن آب یکی از الزامات است تا سلامت کلی سالن‌های پرورش تضمین شود.

مشاهده نمونه های اجرا شده ی دستگاه ضدعفونی آب داوین صنعت در صنایع مرغداری

انواع روش های شیمیایی ضدعفونی آب:

• استفاده از کلر و مشتقات آن مانند کلر گازی(Cl₂)، سدیم هیپوکلریت (NaClO)، کلردی‌اکسید(ClO₂). به دلیل اثر ضدباکتری و ضدویروس قوی و کاهش اثرات جانبی، در برخی مکان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای اثر باقمیانده مفید در شبکه آب است، اگرچه می تواند سبب تغییر در طعم و بوی آب شود و منجر به کاهش مصرف آب توسط طیور گردد. نیز با ترکیب با سایر املاح آب سبب ایجاد رسوبات در جدار داخلی سیستم آبکشی می‌گردد.
• استفاده از گاز اوزون (O₃) به عنوان یک عامل قوی و سریع برای از بین بردن میکروب‌ها و مواد آلی باقی‌مانده در آب مصرف می‌شود. اگرچه به هزینه و تجهیزات خاص نیاز دارد، اما اثرات آن قوی و سریع است.
• استفاده از پراکسید هیدروژن که در برخی موارد جایگزین کلر شده است. از مزایای آن بی‌بویی و سرعت عمل آن است.
• استفاده از ید و مشتقات آن می‌تواند به عنوان ضدعفونی‌کننده مؤثر باشد. اما خطر سمیت و ایجاد طعم نامطبوع از محدودیت‌های آن است.
• مواد ضدعفونی‌کننده دیگر مانند نئون، گوگرد دی‌اکسید، و نیتریت‌ها که در برخی شرایط خاص و در صنایع خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما در تصفیه آب آشامیدنی کمتر کاربرد دارند.

نکته: همه ترکیبات شیمیایی افزوده به آب می توانند با داروها، آنتی بیوتیک ها، واکسن ها و ترکیباتی که به آب مرغداری ها افزوده می گردند واکنش داده و اثر آنها را حذف یا کاهش دهند.

نکات مهم درباره روش‌های شیمیایی ضدعفونی آب:

• انتخاب روش: بایستی بر اساس پوشش کامل و موثر، سلامت جوجه ها، کنترل کیفی و هزینه باشد.
• مقدار مصرف: باید دقیق و کنترل‌شده باشد تا اثرات بهداشتی تضمین شده باشد و محصولات جانبی مضر تولید نشود.
• مدت زمان تماس: زمان تماس مواد شیمیایی با آب باید کافی باشد تا اثر ضدعفونی کامل حاصل شود.
• باقی‌ماندن مواد: بعضی مواد مثل کلر باید در میزان مناسب باقی بمانند تا اثر ماندگاری داشته باشند اما نباید در آب باقی بمانند که ممکن است برای مصرف مضر باشد.
• اثر تخریبی بر داروها و واکسن ها: عناصر فعال شیمایی قادر هستند با سایر مولکول های شیمیایی درون آب واکنش داده و عمل بیولوژیک آنها را خنثی نمایند. این در مورد مولتی ویتامینها، آنتی بیوتیکها، و واکسنها حائز اهمیت است.

انواع روش های فیزیکی ضدعفونی آب:

• تابش پرتو فرابنفش (UV): تابش اشعه UV با طول موج ۲۵۰ تا ۲۷۰ نانومتر، میکروب‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها را غیرفعال می‌کند. از مزایای آن سریع، بدون افزودن مواد شیمیایی، عدم تغییر در طعم و بوی آب است اگرچه اثر ماندگار در آب ندارد.
• جوشاندن آب: حرارت دادن آب تا نقطه جوش (حدود ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد) و نگه داشتن آن برای مدت حدود چند دقیقه سبب از بین رفتی میکروب ها می گردد. در مواقع اضطراری کاربرد دارد و نیاز به تجهیزات خاصی ندارد اگرچه بایستی برای آن زمان صرف کرد.
• فیلترها با منافذ کوچک: بیشتر به منظور حذف آلودگی های شیمیایی آب استفاده می شود و تا حدودی سبب حذف میکروب ها می گردند. اگرچه تضمینی در حذف ویروس ها نیست. همچنین هزینه نگهداری بالایی دارند.
• سایر روش ها مانند پالسی‌های برقی، ناپایداری الکتریکی، یا فناوری پلاسما که به نظر هنوز تجاری سازی نشده اند.

نحوه مکانیسم اثر پرتو فرابنفش بر میکروب‌ها:

در این دستگاه ها از لامپ های منتشر کننده پرتو فرابنفش با طول موج 254 نانومتر (UV-C) استفاده می شود که ساختارهای زیستی حساس (ماده ژنتیکی DNA و RNA) در میکروب‌ها را هدف قرار می دهد. انرژی پرتو فرابنفش توسط ماده ژنتیکی میکروب‌ها جذب می‌شود و سبب صدمه به آن می گردد. این فرایند شامل شکستن پیوندهای شیمیایی یا ایجاد پیوندهای شیمیایی ناخواسته در ماده ژنتیکی است که فرآیند کپی و ترجمه ژنتیکی میکروب‌ها را مختل می نماید. بنابراین علاوه بر اینکه فرایندهای عادی میکروب دچار اختلال می گردد، از تکثیر و تزاید آنها نیز جلوگیری می نماید.

مزایای ضدعفونی کننده آب با پرتو فرابنفش:

• اثرگذاری بالا در حذف میکروب‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌ها با احتمال بیشتر از 99%
• عدم نیاز به مواد شیمیایی مضر، بنابراین آب تصفیه‌شده سالم‌تر و بدون طعم و بوی ناخواسته است. همچنین جلوگیری از آلودگی منابع آبی به مواد شیمیایی می شود.
• فناوری سبز و سازگار با محیط ‌زیست، چرا که ماده‌ای ندارد که آلودگی محیطی ایجاد کند و مصرف انرژی آن نسبتا کم است.
• سرعت و کارایی بالا که فرآیند ضدعفونی سریع انجام می شود و می‌تواند حجم زیادی از آب را در کوتاه‌ترین زمان ممکن گندزدایی نماید.
• عدم ایجاد مقاومت میکروبی که برخلاف برخی روش‌ها، این فناوری منجر به مقاوم شدن میکروب‌ها نمی‌شود و همیشه موثر باقی می‌ماند.
• کاهش هزینه‌های نگهداری: بدون نیاز به تعویض مداوم فیلترها و مواد شیمیایی، هزینه‌های نگهداری نسبت به سایر روش ها اندک است.

برای آشنایی با دستگاه ضد عفونی کننده آب داوینز اینجا کلیک نمایید.

معایب ضدعفونی کننده آب با پرتو فرابنفش:

در کنار مزایای قابل توجه، دستگاه‌های ضدعفونی‌کننده آب با پرتو فرابنفش که بسیار کارآمد و سالم هستند، چندین چالش نیز وجود دارد که آگاهی از آن‌ها مهم است:

• عدم حذف مواد معلق و املاح آب که در صورت داشتن آب با املاح زیاد شما نیاز به یک پیش تصفیه دارید.
• داشتن طول عمر مشخص لامپ که بر حسب میزان کارکرد بایستی سر یک موعد تعویض گردند (طول عمر حدود 9000 ساعت).
• محدودیت نفوذ نور در آب هایی با کدورت بالا که اثربخشی آن را کاهش می دهد.
• داشتن هزینه اولیه نصب دستگاه
• احتیاج به نگهداری و مراقبت جهت جلوگیری از رسوب املاح در دستگاه ها که استفاده از پیش تصفیه ها، این مشکل را تا حد زیادی حل می نماید.